Na podstawie art. 104 § 1 i 105 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2018 r., poz. 2096 z późn. zm.) oraz art. 57 ust. 1 lit a) i art. 58 ust. 2 lit. d) w zw. z art. 5 ust. 1 lit. e), art. 13 ust. 1 lit. c) i e), art. 13 ust. 2 lit. a) i e) oraz art. 30 ust. 1 lit. d) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz. Urz. UE L 119 z 4.05.2016, str. 1 oraz Dz. Urz. UE L 127 z 23.05.2018, str. 2), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie przetwarzania danych osobowych przez Burmistrza W., Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych
I. Nakazuje Burmistrzowi W. usunięcie uchybień w procesie przetwarzania danych osobowych poprzez:
- zapewnienie przechowywania dokumentów zawierających dane osobowe, powstałych w związku z prowadzeniem rejestru mieszkańców, przez okres zgodny z okresem wynikającym z rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2011 r. w sprawie instrukcji kancelaryjnej, jednolitych rzeczowych wykazów akt oraz instrukcji w sprawie organizacji i zakresu działania archiwów zakładowych (Dz. U. Nr 14 poz. 67), w terminie do dnia […] września 2019 r.
- wskazanie w klauzuli informacyjnej dla osób realizujących obowiązek meldunkowy podmiotu świadczącego usługi serwisowe systemu informatycznego o nazwie A, przy użyciu którego prowadzony jest rejestr mieszkańców, tj. A. Sp. z o.o.
II. W pozostałym zakresie umarza postępowanie.
Uzasadnienie
Upoważnieni przez Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych kontrolujący przeprowadzili u Burmistrza W. kontrolę zgodności przetwarzania danych osobowych z przepisami o ochronie danych osobowych, tj. z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz. Urz. UE L 119 z 4.05.2016, str. 1 oraz Dz. Urz. UE L 127 z 23.05.2018, str. 2) oraz ustawą z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1000 z późn. zm.). Zakresem kontroli objęty został sposób prowadzenia i zabezpieczenia przez Burmistrza W. rejestru mieszkańców. W toku kontroli odebrano od pracowników Urzędu Miejskiego w W. ustne wyjaśnienia, skontrolowano system informatyczny służący do przetwarzania danych osobowych oraz dokonano oględzin pomieszczeń, w których odbywa się przetwarzanie danych osobowych. Stan faktyczny został szczegółowo opisany w protokole kontroli, który został podpisany przez Burmistrza W.
Na podstawie tak zgromadzonego materiału dowodowego ustalono, że w procesie przetwarzania danych osobowych Burmistrz W., jako administrator danych, naruszył przepisy o ochronie danych osobowych. Uchybienia te polegały na:
- Opracowaniu w Urzędzie Miejskim w W. klauzuli informacyjnej dla osób realizujących obowiązek meldunkowy, która nie zawierała wszystkich informacji określonych w art. 13 ogólnego rozporządzenia o ochronie danych, w szczególności informacji o wszystkich odbiorcach danych oraz nie wskazywała terminu usunięcia danych. Ponadto, w klauzuli nie wskazano, które z wymienionych celów przetwarzania danych były realizowane przez Burmistrza W. oraz nie wymieniono skutków niepodania danych osobowych.
- Przechowywaniu dokumentów z realizacji zadań związanych z prowadzeniem rejestru mieszkańców przez okres dłuższy, niż wynikający z rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2011 r. w sprawie instrukcji kancelaryjnej, jednolitych rzeczowych wykazów akt oraz instrukcji w sprawie organizacji i zakresu działania archiwów zakładowych (Dz. U. Nr 14 poz. 67).
- Nie ujęciu w rejestrze czynności przetwarzania informacji o stronach i uczestnikach postępowań administracyjnych prowadzonych w sprawach meldunkowych jako odbiorcach danych przetwarzanych w związku z prowadzeniem rejestru mieszkańców.
W związku z powyższym w dniu […] stycznia 2019 r. Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych wszczął z urzędu postępowanie administracyjne w celu wyjaśnienia okoliczności niniejszej sprawy (sygn. pisma […]).
W odpowiedzi na zawiadomienie o wszczęciu postępowania administracyjnego, Burmistrz W. pismem z dnia […] stycznia 2019 r., nr […], przesłał wyjaśnienia w zakresie stwierdzonych uchybień oraz pozostałe dowody potwierdzające ich usunięcie, z których wynika, że:
- Klauzula informacyjna dla osób realizujących obowiązek meldunkowy została uzupełniona o informacje o odbiorcach danych osobowych, tj. stronach i uczestnikach postępowań administracyjnych oraz podmiotach serwisujących użytkowane systemu informatyczne, bez wskazywania konkretnych podmiotów, z którymi zawarte są takie umowy. Ponadto, w klauzuli informacyjnej wskazano planowany termin usunięcia danych, konsekwencje niepodania danych osobowych oraz wskazano, które cele przetwarzania danych osobowych realizowane są przez Burmistrza W.
- Dokumentacja z lat 2001-2010 została przekazana z archiwum Wydziału Spraw Obywatelskich do Archiwum Zakładowego Urzędu Miejskiego w W. Ze względu na obowiązujące procedury związane z koniecznością uzyskania zezwolenia na brakowanie z Archiwum Państwowego wskazano, że przewidywany termin zniszczenia dokumentów to przełom drugiego i trzeciego kwartału 2019 r.
- W rejestrze czynności przetwarzania dla czynności „Prowadzenie postępowań administracyjnych o zameldowanie/wymeldowanie/uchylenie materialno-technicznej czynności zameldowania” ujęto jako odbiorców danych osobowych strony oraz uczestników postępowań w sprawach o wymeldowanie/zameldowanie.
Po zapoznaniu się z całością zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 13 ust. 1 lit. e) ogólnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych, jeżeli dane osobowe osoby, której dane dotyczą, zbierane są od tej osoby, administrator podczas pozyskiwania danych osobowych podaje jej informacje o odbiorcach danych osobowych lub o kategoriach odbiorców, jeżeli istnieją. Ponadto, zgodnie z art. 12 ust. 1 ogólnego rozporządzenia o ochronie danych, administrator podejmuje odpowiednie środki, aby w zwięzłej, przejrzystej, zrozumiałej i łatwo dostępnej formie, jasnym i prostym językiem – w szczególności gdy informacje są kierowane do dziecka – udzielić osobie, której dane dotyczą, wszelkich informacji, o których mowa w art. 13 i 14, oraz prowadzić z nią wszelką komunikację na mocy art. 15–22 i 34 w sprawie przetwarzania.
W przesłanej przez Burmistrza W., pismem z dnia […] stycznia 2019 r., nr […], klauzuli informacyjnej dla osób realizujących obowiązek meldunkowy, ujęta została informacja, że odbiorcą danych osobowych są podmioty, z którymi administrator zawarł umowę na świadczenie usług serwisowych dla użytkowanych w Urzędzie Miejskim w W. systemów informatycznych, natomiast nie zostały wskazane dane identyfikujące podmioty, z którymi zawarte są takie umowy, tj. ich nazwy i adresy siedziby. W toku kontroli ustalono, że w celu prowadzenia rejestru mieszkańców wdrożony został w Urzędzie Miejskim w W. jeden system informatyczny o nazwie A. W celu świadczenia usług serwisowych systemu A, Burmistrz W. zawarł w dniu […] stycznia 2018 roku umowę nr […] z A. Sp. z o.o.
Wynikająca z ogólnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych zasada przejrzystości wymaga, aby w treści klauzuli informacyjnej administrator danych wskazywał nazwy i adresy siedzib odbiorców danych. Jak wskazuje się w piśmiennictwie „Słuszność przyjęcia zasady przejrzystości wydaje się nie budzić zastrzeżeń. Stanowi ona w istocie wyraz troski, jaką prawodawca europejski przywiązuje do wzmocnienia pozycji podmiotu danych poprzez zapewnienie należytej realizacji przysługujących mu uprawnień, w tym także tych o charakterze informacyjnym. (…) Dysponowanie odpowiednim zasobem informacji przez osoby, których dane dotyczą, jest warunkiem niezbędnym sprawowania faktycznej kontroli nad tym, kto, kiedy, w jaki sposób i w jakim celu pozyskuje informacje na ich temat, zmniejsza ryzyko nadużyć ze strony administratorów, a także pozwala na realne korzystanie z narzędzi ochrony prawnej. Otrzymanie przez podmiot danych określonego komunikatu zawierającego wszystkie niezbędne informacje jest w tym procesie równie istotne co możliwość jego zrozumienia i przyswojenia jego treści”. (J. Łuczak [w:] red. E. Bielak-Jomaa, D. Lubasz RODO. Ogólne rozporządzenie o ochronie danych. Komentarz, Warszawa 2018, Wolters Kluwer, s. 467).
Informacja o podmiocie, któremu Burmistrz W. powierzył przetwarzanie danych osobowych, w związku z prowadzeniem rejestru mieszkańców w systemie informatycznym A, w zakresie nazwy i adresu siedziby tego podmiotu powinna zostać przekazana osobie, której dane dotyczą, w związku z zasadą przejrzystego informowania.
Wobec powyższego należy uznać, że Burmistrz W. nie zawarł w klauzuli informacyjnej dla osób realizujących obowiązek meldunkowy, informacji o wszystkich odbiorcach danych osobowych stosownie do art. 13 ust. 1 lit. e) ogólnego rozporządzenia o ochronie danych.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 lit. e) ogólnego rozporządzenia o ochronie danych, dane osobowe muszą być przechowywane w formie umożliwiającej identyfikację osoby, której dane dotyczą, przez okres nie dłuższy, niż jest to niezbędne do celów, w których dane te są przetwarzane; dane osobowe można przechowywać przez okres dłuższy, o ile będą one przetwarzane wyłącznie do celów archiwalnych w interesie publicznym, do celów badań naukowych lub historycznych lub do celów statystycznych na mocy art. 89 ust. 1, z zastrzeżeniem że wdrożone zostaną odpowiednie środki techniczne i organizacyjne wymagane na mocy niniejszego rozporządzenia w celu ochrony praw i wolności osób, których dane dotyczą („ograniczenie przechowywania”).
W rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2011 r. w sprawie instrukcji kancelaryjnej, jednolitych rzeczowych wykazów akt oraz instrukcji w sprawie organizacji i zakresu działania archiwów zakładowych (Dz. U. Nr 14 poz. 67) został określony 10 letni okres przechowywania dokumentów dotyczących spraw meldunkowych. Tymczasem w toku kontroli ustalono, że Burmistrz W. przetwarza dane osobowe zawarte w dokumentach dotyczących postępowań w sprawach meldunkowych, przez okres dłuższy, niż wynikający z ww. rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów.
W odpowiedzi na zawiadomienie o wszczęciu postępowania, Burmistrz W. pismem z dnia […] stycznia 2019 r., nr […] wskazał, że dokumentacja z lat 2001-2010 została przekazana spisami zdawczo-odbiorczymi nr […] z dnia […] grudnia 2018 r. oraz nr […] z dnia […] stycznia 2019 r. z archiwum Wydziału Spraw Obywatelskich do Archiwum Zakładowego Urzędu Miejskiego w W. Ze względu na obowiązujące przepisy wymagające uzyskanie z Archiwum Państwowego zezwolenia na brakowanie dokumentów, przewidywany termin zniszczenia dokumentów wskazany przez Burmistrza W. to przełom drugiego i trzeciego kwartału 2019 r. Podjęcie działań przez Burmistrza W., zmierzających do uzyskania zezwolenia na wybrakowanie dokumentów, nie może jednak stanowić podstawy do uznania, że w ww. zakresie przywrócony został stan zgodny z prawem. Burmistrz W. nadal przechowuje dokumenty zawierające dane osobowe, związane z realizacją obowiązku meldunkowego, przez okres dłuższy, niż jest to niezbędne do celów, w których dane te są przetwarzane, co stanowi naruszenie art. 5 ust. 1 lit. e) ogólnego rozporządzenia o ochronie danych. Biorąc jednakże pod uwagę obowiązujące przepisy związane z brakowaniem dokumentów, należy uwzględnić zaproponowany przez Burmistrza W. termin usunięcia stwierdzonych w toku kontroli uchybień w tym zakresie.
Jednocześnie, na podstawie złożonych przez Burmistrza W. wyjaśnień oraz innych przedstawionych dowodów należy uznać, że w toku postępowania usunięte zostały pozostałe uchybienia w procesie przetwarzania danych osobowych, stanowiące przedmiot postępowania, tj.:
- W klauzuli informacyjnej dla osób realizujących obowiązek meldunkowy, ujęto informację o stronach i uczestnikach postępowań administracyjnych w sprawach o wymeldowanie/zameldowanie będących odbiorcami danych, wskazano planowany termin usunięcia danych, konsekwencje niepodania danych osobowych oraz cele przetwarzania danych osobowych realizowane przez Burmistrza W.
- W rejestrze czynności przetwarzania ujęto jako odbiorców danych osobowych strony oraz uczestników postępowań w sprawach o wymeldowanie/zameldowanie.
Stosownie do art. 105 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe w całości albo w części, organ administracji publicznej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania odpowiednio w całości albo w części. Przesłanką umorzenia postępowania, na podstawie art. 105 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego jest bezprzedmiotowość postępowania „z jakiejkolwiek przyczyny”, czyli z każdej przyczyny powodującej brak jednego z elementów materialnego stosunku prawnego w odniesieniu do jego strony podmiotowej lub przedmiotowej (wyrok NSA z dnia 21 stycznia 1999 r., SA/Sz1029/97).
Z uwagi na to, że usunięte zostały pozostałe uchybienia w procesie przetwarzania danych osobowych, będące przedmiotem niniejszego postępowania administracyjnego, postępowanie należało w tym zakresie umorzyć.
Wobec powyższego, Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych rozstrzygnął, jak w sentencji.
Decyzja jest ostateczna. Na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1000) w związku z art. 13 § 2, art. 53 § 1 i art. 54 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r. poz. 1302) od niniejszej decyzji stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, w terminie 30 dni od dnia jej doręczenia stronie. Skargę wnosi się za pośrednictwem Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Wpis od skargi wynosi 200 złotych. Strona ma prawo ubiegania się o zwolnienie od kosztów sądowych.
