NSA o nieuprawnionej projekcji domysłów Prezesa UODO w sprawie list poparcia do KRS

Temat udostępnienie przez Kancelarię Sejmu RP list osób popierających kandydatów Krajowej Rady Sądowniczej został prawomocnie zakończony już w czerwcu 2019 r., gdy Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną Prezesa UODO.

Tym razem zakończyła się przed NSA sprawa dotycząca wydania przez Prezesa UODO postanowienia w trybie art. 70 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych.

Przepis ten wskazuje, że:

Jeżeli w toku postępowania zostanie uprawdopodobnione, że przetwarzanie danych osobowych narusza przepisy o ochronie danych osobowych, a dalsze ich przetwarzanie może spowodować poważne i trudne do usunięcia skutki, Prezes Urzędu, w celu zapobieżenia tym skutkom, może, w drodze postanowienia, zobowiązać podmiot, któremu jest zarzucane naruszenie przepisów o ochronie danych osobowych, do ograniczenia przetwarzania danych osobowych, wskazując dopuszczalny zakres tego przetwarzania

Prezes UODO wydał takie postanowienie w lipcu 2019 r., a Wojewódzki Sąd Administracyjny w styczniu 2020 uchylił to postanowienie wskazując m. in., że:

analizując niniejszą sprawę, Sąd doszedł do wniosku, że organ nadzorczy, wydając przedmiotowe postanowienie, dopuścił się przede wszystkim naruszenia przepisów art. 70 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych w związku z art. 170 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w związku z art. 184 Konstytucji RP – poprzez błędne uznanie, że w sprawie przetwarzania danych osobowych sędziów zawartych w wykazie sędziów popierających zgłoszenia kandydatów do Krajowej Rady Sądownictwa, które powinny zostać udostępnione w trybie dostępu do informacji publicznej, zostało rzekomo uprawdopodobnione, że przetwarzanie danych osobowych wspomnianych sędziów narusza przepisy o ochronie danych osobowych, w sytuacji, gdy tymczasem przetwarzanie owych danych osobowych we wspomnianym celu jest niezbędne do wypełnienia obowiązku prawnego ciążącego na Szefie Kancelarii Sejmu RP, jako administratorze danych osobowych, który to obowiązek został jednoznacznie stwierdzony w prawomocnym wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia z dnia 29 sierpnia 2018 r., sygn. akt II SA/Wa 484/18, a następnie potwierdzony w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 czerwca 2019 r., sygn. akt I OSK 4282/18;

Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, wydając zaskarżone postanowienie zabezpieczające z dnia […] lipca 2019 r., dopuścił się jednocześnie istotnego naruszenia przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady […] z dnia […] kwietnia 2016 r., w szczególności art. 86 RODO w związku z art. 6 ust. 1 lit. c i e RODO – poprzez ich niezastosowanie i w konsekwencji wadliwe uznanie, że dane osobowe zawarte w dokumentach urzędowych posiadanych przez Kancelarię Sejmu RP w celu wykonania zadania realizowanego w interesie publicznym – udostępnienia informacji publicznej – nie mogą zostać ujawnione zgodnie z prawem Unii Europejskiej, w sytuacji, gdy w świetle przepisu art. 86 RODO przyjmuje się jednoznacznie, że podmiot ujawniający informacje publiczne zawierające dane osobowe, czy to w trybie określonym w prawie Unii Europejskiej, czy w trybie określonym w przepisach krajowych, nie narusza w ten sposób przepisów RODO.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, iż Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, nie tylko wydając zaskarżone postanowienie zabezpieczające z dnia […] lipca 2019 r., ale w ogóle wszczynając z urzędu w dniu […] lipca 2019 r. postępowanie wobec Kancelarii Sejmu RP w sprawie dotyczącej przetwarzania danych osobowych sędziów zawartych w wykazie sędziów popierających zgłoszenia kandydatów do Krajowej Rady Sądownictwa – pomimo wydania wyroku NSA z dnia 28 czerwca 2019 r., sygn. akt I OSK 4282/18 – dopuścił się jednoznacznego naruszenia przepisów prawa Unii Europejskiej, w tym w szczególności przepisów art. 86 RODO w związku z art. 6 ust. 1 lit. c i e RODO

Z takim orzeczeniem – co nie jest zaskakujące – nie zgodził się organ nadzorczy i skierował do Naczelnego Sądu Administracyjnego skargę kasacyjna.

NSA opublikował właśnie uzasadnienie orzeczenia z listopada 2023 r., w którym oddalił złożoną skargę kasacyjną. 

NSA obszernie wskazał powody takiej decyzji:

Dodatkowo jedynie zauważyć należy, że Sąd I instancji wskazał na pierwszej stronie uzasadnienia, iż zaskarżone postanowienie Prezesa UODO wydane zostało “w postępowaniu wszczętym ze skargi A. B.”.

Fakt, iż Sąd I instancji później dwukrotnie w swoim uzasadnieniu użył zwrotu o wszczęciu postępowania “z urzędu” ocenić należy, jako oczywistą omyłkę, jak również nie oznacza, iż orzekał “z uwzględnieniem akt innej sprawy sądowoadministracyjnej”.

Z przepisu tego wynika, że sąd pierwszej instancji jest związany “granicami sprawy”, a nie jest związany wyłącznie “granicami skargi”.

Termin “granice sprawy” oznacza, że sąd nie może uczynić przedmiotem rozpoznania legalności innej sprawy administracyjnej niż ta, w której wniesiono skargę. Również i to stanowisko jest jednolicie prezentowane w orzecznictwie. Dla przykładu przywołać można uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 lutego 1997 r., OPS 12/96 (ONSA 1997/3, poz. 104), w której stwierdzono, że w postępowaniu sądowoadministracyjnym wprawdzie obowiązuje zasada niezwiązania sądu granicami skargi, jednakże nie oznacza ona, że sąd nie jest związany granicami przedmiotu zaskarżenia, którym jest konkretny akt lub czynność (por. wyroki NSA z dnia z 28 maja 2018 r., II FSK 1698/17 oraz z dnia 13 października 2020 r., II FSK 1819/18).

Skład NSA orzekający w niniejszej sprawie podziela pogląd, że zobowiązanie do ograniczenia przetwarzania danych osobowych, o którym mowa w art. 70 ust. 1 i 2 u.o.d.o., jest uprawnieniem o szczególnym, zabezpieczającym charakterze, wywołującym skutki w ograniczonym czasowo zakresie, służącym do doraźnej i natychmiastowej interwencji w sytuacji realnego zagrożenia wystąpienia poważnych i trudnych do usunięcia skutków w następstwie dalszego przetwarzania danych osobowych z naruszeniem przepisów o ochronie danych osobowych.

W zakresie wykładni przytoczonego art. 70 uodo NSA wypowiedział się tak:

zatem w chwili wydania przez Prezesa UODO postanowienia z […] lipca 2019 r., nr […] Kancelaria Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej nie przetwarzała danych osobowych sędziów zawartych w wykazach sędziów popierających zgłoszenia kandydatów do Krajowej Rady Sądownictwa w jakichkolwiek innych celach niż zostały one zebrane, jak również ich nie upubliczniała oraz nie udostępniała w jakiejkolwiek formie innym podmiotom;

Zatem, aby Prezes UODO mógł wydać postanowienie w trybie art. 70 u.o.d.o. muszą być spełnione następujące przesłanki:

1) zostanie uprawdopodobnione, że następuje przetwarzanie danych osobowych,

2) przetwarzanie to narusza przepisy o ochronie danych osobowych,

3) dalsze przetwarzanie tych danych może spowodować poważne i trudne do usunięcia skutki.

Końcowo NSA wskazał, że:

w żadnym też miejscu uzasadnienia zaskarżonego wyroku WSA w Warszawie nie wyraził poglądu, iż “w sytuacji, gdy w sprawie dotyczącej udostępnienia informacji publicznej zawierającej dane osobowe zapadł prawomocny wyrok sądu administracyjnego, wyłączone są uprawnienia naprawcze Prezesa UODO jako organu nadzorczego, o których mowa w art. 58 ust. 2 RODO, natomiast osoba, której dane dotyczą jest pozbawiona skutecznego dochodzenia swych praw w postaci wniesienia sprzeciwu z przyczyn związanych z jej szczególną sytuacją wobec przetwarzania jej danych osobowych opartego na art. 6 ust. 1 lit. e) RODO oraz wniesienia skargi do organu nadzorczego, jeżeli sądzi, że przetwarzanie jej danych osobowych w wyniku udostępnienia informacji publicznej zawierającej jej dane narusza przepisy o ochronie danych osobowych”.

wywodzenie takich konkluzji, jak wskazano to w treści uzasadnienia skargi kasacyjnej, z fragmentu jednego zdania zawartego w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku jest niedopuszczalne i stanowi nieuprawnioną projekcję domysłów skarżącego kasacyjnie, kreując w ten sposób wyobrażenie o stanowisku Sądu I instancji, które expressis verbis nie zostało wyrażone.