Data orzeczenia
2023-07-06 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2023-03-23
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
Sędziowie
Justyna Mazur
Leszek Kobylski /sprawozdawca/
Marek Wroczyński /przewodniczący/
Symbol z opisem
647 Sprawy związane z ochroną danych osobowych
Hasła tematyczne
Ochrona danych osobowych
Skarżony organ
Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych
Treść wyniku
Uchylono zaskarżoną decyzję
Powołane przepisy
Dz.U. 2019 poz 1781 art. 7 ust. 1-2
Ustawa z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (t. j.)
Dz.U.UE.L 2016 nr 119 poz 1 art. 6 ust. 1 lit f
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE
Dz.U. 2023 poz 259 art. 145 par. 1 pkt 1 lit. a i c
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j.
SENTENCJA
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Marek Wroczyński, Sędziowie Sędzia WSA Leszek Kobylski (sprawozdawca), Sędzia WSA Justyna Mazur, , Protokolant starszy sekretarz sądowy Magdalena Krawczyk, , po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 lipca 2023 r. w Radomiu sprawy ze skargi K. K. na decyzję Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych z dnia 25 stycznia 2023 r. znak: […] w przedmiocie odmowy uwzględnienia wniosku
1) uchyla zaskarżoną decyzję;
2) zasądza od Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych na rzecz skarżącego K. K. kwotę 200 (dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
UZASADNIENIE
Przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie jest skarga K. K. ( dalej jako: “skarżący”, “strona”) na decyzję Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych ( dalej jako: “Prezes UODO”, “organ”) z dn. 25 stycznia 2023 r. znak […]. na podstawie której, powołując w podstawie prawnej art. 104 ustawy z dn. 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego ( Dz U z 2022 r. poz. 2000) w zw. z art. 7 ust. 1 i ust. 2 ustawy o ochronie danych osobowych z dnia 10 maja 2018 r. (Dz.U. 22019 r. poz. 1791) oraz art. 6 ust. 1 lit. f rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 20161679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46ME (Dz.Uz. UE L 119 24.05.2016, str.1, Dz.Uz. uEL127 223_OS.2O1B,str.2 oraz Dz.Urz. UE L 7 4 z 4.03.2021 str. 35) po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie skargi K. K., na nieprawidłowości w procesie przetwarzania jego danych osobowych przez Dyrekcję Generalną Lasów Państwowych, polegające na udostepnieniu przez rzecznika prasowego danych dotyczących przyczyny rozwiązania jego stosunku pracy na rzecz redakcji Gazety Wyborczej, Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych orzekł o odmowie uwzględnienia wniosku.
W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ wskazał, że postępowanie w sprawie zostało wywołane skargą K. K. na nieprawidłowości w procesie przetwarzania jego danych osobowych przez Dyrekcję Generalną Lasów Państwowych ( dalej jako: “DGLP”) polegające na udostępnieniu przez rzecznika prasowego DGLP danych dotyczących przyczyny rozwiązana z nim stosunku pracy na rzecz redakcji Gazety Wyborczej.
Organ podniósł, że w toku prowadzonego postępowania administracyjnego, Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych uzyskał wyjaśnienia odnośnie okoliczności sprawy i ustalił następujący stan faktyczny:
1/ Skarżący wskazał, że 2 marca 2022 r. na łamach Gazety Wyborczej ukazał się artykuł zawierający informację o tym, że został on zwolniony dyscyplinarnie z pracy z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych.
W artykule powołano się na słowa rzecznika prasowego DGLP, który potwierdził ww. informacje. Skarżący podniósł, że nie rozumie dlaczego informacja o jego zwolnieniu była przetwarzana przez rzecznika prasowego i udostępniona drogą elektroniczną Gazecie Wyborczej. Skarżący wskazał także, że nie pełnił funkcji publicznej u Pracodawcy lecz świadczył pracę jako osoba fizyczna na stanowisku […] (dowód: pismo Skarżącego z 3 marca 2022 r.).
2/ Pracodawca przetwarza dane osobowe Skarżącego, w tym w jego dokumentacji pracowniczej ze względu na to, że zatrudniał Skarżącego w okresie od 17 maja 2016 r. do 18 lutego 2022 r. Pracodawca wyjaśnił, ze redaktor Gazety Wyborczej skierował drogą elektroniczną do rzecznika prasowego Pracodawcy zapytanie m.in. z jakiego powodu Skarżący został zwolniony dyscyplinarnie, zaś rzecznik odpowiedział, że powodem rozwiązania umowy było ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych i wskazał podstawę prawną z Kodeksu pracy. Pracodawca wyjaśnił, że udostępnienie danych osobowych Skarżącego nastąpiło w drodze dostępu do informacji publicznej, zaś Skarżący pełnił u Pracodawcy m.in. funkcję kierownika na stanowisku ds. Przedsiębiorczości Leśnej, podporządkowanego bezpośrednio Dyrektorowi Generalnemu Lasów Państwowych.
Pracodawca wskazał także, że Skarżący pełnił funkcje wiceprezesa i prezesa w dwóch stowarzyszeniach i działalność na rzecz tych stowarzyszeń w godzinach pracy u Pracodawcy była powodem rozwiązania stosunku pracy ze Skarżącym. Pracodawca wyjaśnił ponadto, że rzecznik prasowy byt upoważniony do przetwarzania danych Skarżącego w zbiorze danych o nazwie Kontakty z mediami (dowód: pismo Pracodawcy z 3 sierpnia 2022 r. z załącznikami).
Mając na względzie tak zgromadzony materiał dowodowy, organ zważył, że w rozpoznawanej sprawie istotą postępowania jest ocena legalności udostępnienia przez Pracodawcę DGLP, działającego w osobie rzecznika prasowego, na rzecz redakcji Gazety Wyborczej danych osobowych Skarżącego w zakresie informacji o przyczynie rozwiązana stosunku pracy. Następnie organ wskazał na ramy prawne rozstrzygnięcia w sprawie wynikające z mających zastosowanie przepisów Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (Dz.Urz. UE L 119 z 4.05.2016, str.1, Dz.Urz. UE L 127 z 23.05.2018, str. 2 oraz Dz.Urz. UE L 74 z 4.03.2021 str. 35), dalej jako RODO, określa obowiązki administratora, do których należy m.in. przetwarzanie danych osobowych z zachowaniem przesłanek określonych w tym rozporządzeniu. Organ wskazał, że Przesłanki te zostały określone w art. 6 ust. 1 RODO, zgodnie z którym przetwarzanie danych osobowych jest dopuszczalne między innymi wtedy, gdy przetwarzanie jest niezbędne do wypełnienia obowiązku prawnego ciążącego na administratorze (art. 6 ust. 1 lit. c RODO). Jednocześnie organ stwierdził, że do rozstrzygnięcia w sprawie mają zastosowanie przepisy ustawy z dn. 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej ( dalej jako: “u.d.i.p.”) oraz ustawy z dn. 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych ( Dz U z 2019 r. poz. 1781, dalej jako: “u.o.d.o.”).
Odnosząc powyższe uregulowania do zebranego we sprawie materiału dowodowego organ podniósł, że dokonując oceny udostępnienia na rzecz Gazety Wyborczej danych Skarżącego, wskazać należy, że z zebranego materiału dowodowego bezspornie wynika, iż Pracodawca, poprzez swojego rzecznika prasowego, przesłał do Gazety Wyborczej odpowiedź na zapytanie dziennikarza dotyczące Skarżącego. W toku postępowania ustalono, że dziennikarz zwrócił się do rzecznika z zapytaniem m.in. z jakiego powodu Skarżący został zwolniony dyscyplinarnie, zaś rzecznik odpowiedział, że powodem rozwiązania umowy było ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych i wskazał podstawę prawną z Kodeksu pracy.
W ocenie organu zgodnie z art. 4 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej organy władzy publicznej oraz podmioty reprezentujące Skarb Państwa są zobowiązane do udostępnienia informacji publicznej. Zaznaczyć jednak należy, że prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu ze względu na prywatność osoby fizycznej ale ograniczenie to nie dotyczy informacji o osobach pełniących funkcje publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji, w tym o warunkach powierzenia i wykonywania funkcji (art. 5 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej).
Tym samym, w odniesieniu do powyższych przepisów, wskazać należy, że Pracodawca był zobowiązany do przekazania na rzecz dziennikarza odpowiedzi na jego zapytanie. W ocenie organu, Skarżący pełnił funkcję publiczną w Lasach Państwowych na stanowisku specjalisty, ponadto Pracodawca wskazał, że Skarżący pełnił również funkcję kierownika na stanowisku ds. Przedsiębiorczości Leśnej, podporządkowanego bezpośrednio Dyrektorowi Generalnemu Lasów Państwowych. Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych jest państwową jednostką organizacyjną reprezentującą Skarb Państwa. Oznacza to, że Skarżący świadczył pracę na rzecz podmiotu publicznego, zaś praca ta nie miała charakteru technicznego, ale Skarżący brał czynny udział w dysponowaniu majątkiem Skarbu Państwa. Działalność Skarżącego miała zatem publiczny charakter. Udostępnienie danych w zakresie przyczyny rozwiązania stosunku pracy nie dotyczyło prywatnej sfery życia Skarżącego, ale związane było bezpośrednio z pełnieniem funkcji publicznej w podmiocie publicznym. Udostępnienie tych danych było więc istotne z punktu widzenia oceny prawa dostępu do informacji publicznej. Zaznaczyć przy tym należy, że Pracodawca nie ujawnił szczegółów dotyczących zwolnienia Skarżącego ograniczając się jedynie do potwierdzenia posiadanych przez dziennikarza informacji o zwolnieniu dyscyplinarnym i wskazując podstawę ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych określoną w Kodeksie pracy.
Reasumując organ stwierdził, że w jego ocenie Pracodawca udostępniając dane osobowe Skarżącego na rzecz redakcji Gazety Wyborczej legitymował się przesłanką legalności przetwarzania danych określoną w art. 6 ust. 1 lit. c RODO w związku z obowiązkiem udostępnienia informacji publicznej. Zaznaczyć przy tym należy również, że rzecznik prasowy jako osoba powołana przez Pracodawcę do kontaktów z mediami był uprawniony do udzielenia informacji dziennikarzowi oraz był upoważniony do przetwarzania danych osobowych Skarżącego w podanym zakresie. Z materiału dowodowego wynika, że rzecznik nie miał dostępu do całości akt osobowych Skarżącego, a jedynie przekazał informacje otrzymane od innej jednostki organizacyjnej Pracodawcy.
Pismem z dn. 20 lutego 2023 r. K. K. ( dalej jako: “skarżący”) wniósł skargę na ww. decyzję Prezesa UODO do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Wobec zaskarżonej decyzji podniósł zarzuty naruszenia:
• naruszenie art. 6 ust. 1 lit c rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (dalej jako: “RODO”) w związku z art. 4 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1429.), dalej jako: udip, oraz art. 5 ust. 2 udip poprzez jego błędną wykładnię i uznanie, że udostępnienie ze strony pracodawcy danych w zakresie przyczyn i podstawy prawnej dyscyplinarnego rozwiązania ze skarżącym stosunku pracy nie naruszało prawa K. K. do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci oraz dobrego imienia oraz nie niosło dla skarżącego negatywnych konsekwencji wizerunkowych, czy też negatywnych konsekwencji społecznych;
• naruszenie art. 47 Konstytucji RP, art. 7 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej (dalej jako: KPP) oraz art. 8 ust. 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (dalej jako: EKPC) poprzez niezapewnienie realizacji prawa do ochrony życia prywatnego osoby skarżącego, którego praw dotyczyło prowadzone postępowanie oraz uznanie, że udostępnienie ze strony pracodawcy danych w zakresie przyczyn i podstawy prawnej dyscyplinarnego rozwiązania ze skarżącym stosunku pracy nie naruszało prawa K. K. do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci oraz dobrego imienia oraz nie niosło dla skarżącego negatywnych konsekwencji wizerunkowych, czy też negatywnych konsekwencji społecznych;
• naruszenie art. 51 Konstytucji RP w zw. z art. 47 Konstytucji RP, art. 8 Karty Praw Podstawowych UE, oraz art. 8 ust. 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka poprzez uniemożliwienie skorzystania z prawa do zbadania prawidłowości przetwarzania i udostępniania danych osobowych przez Dyrekcję Generalną Lasów Państwowych w celu realizacji konstytucyjnego prawa do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci oraz dobrego imienia a także niezapewnienie realizacji prawa do ochrony życia prywatnego osoby skarżącego, którego praw dotyczyło prowadzone postępowanie;
naruszenie art. 5 ust. 2 udip poprzez nieuzasadnione i błędne uznanie, że:
a) skarżący pełnił funkcję publiczną w Lasach Państwowych na stanowisku specjalisty oraz kierownika na stanowisku ds. […],
b) świadczona przez skarżącego praca na rzecz podmiotu publicznego nie miała charakteru technicznego lub usługowego,
c) skarżący brał czynny udział w dysponowaniu majątkiem Skarbu Państwa,
d) działalność skarżącego miała publiczny charakter, co według Organu, pomimo nieprzeprowadzenia przez Organ w tym zakresie stosownego badania przesądza, że K. K. w czasie zatrudnienia w DGLP pełnił funkcje publiczne, z czym zgodzić się nie można;
-/ naruszenie art. 4 ust. 1 i 3 udip poprzez błędne uznanie, że Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych zobowiązana była do wybiórczego przekazania na rzecz dziennikarza odpowiedzi na niektóre jego zapytania, w tym dotyczące przyczyny i podstawy prawnej dyscyplinarnego rozwiązania ze skarżącym stosunku pracy – wbrew przysługującej skarżącemu ochronie praw wynikających z nadrzędnych źródeł prawa, o których mowa w art. 87 Konstytucji RP.
-/naruszenie art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. f udip poprzez błędne uznanie, że udostępniona przez Dyrekcję Generalną Lasów Państwowych informacja w zakresie przyczyn i podstawy prawnej dyscyplinarnego rozwiązania ze skarżącym stosunku pracy stanowi informację publiczną.
Podnosząc powyższe zarzuty, na zasadzie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a. skarżący wniósł o uwzględnienie skargi, uchylenie decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych nr […]. z dnia 25 stycznia 2023 r. oraz o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania organowi administracji, w tym również w zakresie w którym Organ się nie wypowiedział, a także zasądzenie kosztów postępowania w sprawie na rzecz skarżącego według norm przepisanych.
W obszernym uzasadnieniu skarżący podkreślił, że iż w chwili rozwiązania z nim umowy o pracę w Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych nie pełnił funkcji publicznej/ nie był funkcjonariuszem publicznym (świadczył pracę jako osoba fizyczna na stanowisku specjalisty ds. […]), natomiast rzecznik Lasów Państwowych M. G. przekazał drogą mailową redakcji jego dane osobowe, imię i nazwisko, oraz dane wrażliwe – t.j. wskazaną przez pracodawcę podstawę prawną zwolnienia.
Skarżący ponadto podniósł, że Ustawa o dostępie do informacji publicznej nie zawiera definicji legalnej pojęcia “osoba pełniąca funkcje publiczne”. W orzecznictwie sądowo-administracyjnym wskazuje się, że osoba pełniąca funkcje publiczną lub mająca związek z pełnieniem takiej funkcji to każdy, kto pełni funkcje w organach władzy publicznej lub w strukturach osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, jeśli funkcja ta ma związek z dysponowaniem majątkiem państwowym lub samorządowym albo zarządzaniem sprawami związanymi z wykonywaniem swych zadań przez władze publiczne a także inne podmioty, które tę władze realizują lub gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa. Jednocześnie skarżący wyeksponował, że wskazanie, czy mamy do czynienia z funkcją publiczną, powinno odnosić się do badania, czy określona osoba w ramach instytucji publicznej realizuje w pewnym zakresie nałożone na tę instytucję zadanie publiczne (Wyrok NSA z dnia 16 listopada 2017 r., sygn. akt: I OSK 94/16) – którego to badania zarówno osoba reprezentująca pracodawcę – Dyrekcję Generalną Lasów Państwowych, jak również Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych w jego sprawie nie przeprowadzili. Na poparcie swojego stanowiska skarżący wskazał na przywołane w treści skargi liczne orzeczenia sądów administracyjnych z tezami z ich uzasadnień.
Prezes UODO w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie oraz podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie. W szczególności organ podkreślił, że Skarżący pracował w podmiocie publicznym, dysponującym środkami publicznymi, zaś w chwili rozwiązania stosunku pracy zatrudniony był na stanowisku specjalistycznym jako specjalista […], a nie na stanowisku o charakterze usługowym lub technicznym dla tego podmiotu. W ocenie organu Skarżący pełnił zatem funkcję publiczną, świadczył pracę na rzecz podmiotu publicznego i praca tam miała publiczny charakter. Dodatkową kwestą jest fakt, że dane Skarżącego zostały udostępnione przez rzecznika prasowego, a więc przez pracownika specjalnie uprawnionego do kontaktu z mediami i udzielania informacji. Organ ocenił w postępowaniu, że rzecznik był osobą upoważnioną przez administratora do udzielenia ww. informacji na rzecz dziennikarza. Należy to rozumieć w ten sposób jakby sam administrator udostępnił dane. Stąd uzasadnione jest w ocenie organu stanowisko, że Organ dokonał prawidłowej oceny stanu faktycznego i odpowiednio ocenił ten stan w uzasadnieniu skarżonej decyzji. Wszystkie zarzuty podniesione przez Skarżącego w tej kwestii mają charakter polemiki oraz są nieuzasadnione.
Skarżący w piśmie z dn.3 lipca 2023 r. uzupełnił skargę o dodatkowe argumenty, w szczególności załączył wewnętrzne przepisy organizacyjne DGLP w odniesieniu do zakresu kompetencji komórek organizacyjnych i stanowisk na których był zatrudniony skarżący.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:
1/ Skarga ma uzasadnione podstawy.
2/ Sądy administracyjne, w świetle art. 1 § 1 i 2 ustawy z 25 lipca 2002r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. z 2022r., poz. 2492) oraz art. 3 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2023r. poz. 259 ze zm., zwanej dalej: “P.p.s.a.”) sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem materialnym i przepisami procesowymi. Oznacza to, że przedmiotem kontroli Sądu jest zgodność zaskarżonej decyzji z przepisami prawa. Sąd w ramach swojej właściwości, ocenia zaskarżoną decyzję administracyjną z punktu widzenia jej zgodności z prawem materialnym i przepisami postępowania administracyjnego, według stanu faktycznego i prawnego obowiązującego w dacie wydania tego aktu lub podjęcia spornej czynności. Chodzi więc o kontrolę dokonywaną pod względem zgodności z prawem materialnym i przepisami procesowymi, nie zaś według kryteriów słuszności. W związku z tym, aby wyeliminować z obrotu prawnego akt wydany przez organ administracji publicznej (np. decyzję) konieczne jest stwierdzenie, że doszło w nim do naruszenia bądź przepisu prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy, bądź przepisu postępowania w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na rozstrzygnięcie, albo też przepisu prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania, lub ewentualnie ustalenie, że decyzja lub postanowienie organu dotknięte jest wadą nieważności (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a)-c), pkt 2 P.p.s.a.). Sąd, stosownie do art. 151 P.p.s.a., w razie nieuwzględnienia skargi w całości albo w części, oddala skargę odpowiednio w całości albo w części.
Sąd wyjaśnia również, że stosownie do art. 134 § 1 P.p.s.a., rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną z zastrzeżeniem art. 57a. Ostatni z ww. przepisów nie miał jednak zastosowania w sprawie, gdyż organ administracyjny wydał w sprawie decyzję administracyjną, którą zaskarżył Skarżący, a nie interpretację indywidualną, o której mowa w art. 57a P.p.s.a.
3/ Zdaniem Sądu, Prezes UODO w zaskarżonej decyzji naruszył zarówno przepisy prawa procesowego, jak również przepisy prawa materialnego w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy.
4/ W ocenie Sądu, przed przystąpieniem do rozważań merytorycznych odnoszących się do okoliczności rozpoznawanej sprawy, wskazać należy na ramy prawne sprawy, tj. na mające w sprawie zastosowanie przepisy zarówno prawa krajowego, jak i unijnego mające zastosowanie w sprawie. Podstawą prawną rozstrzygnięcia w sprawie regulowaną przepisami unijnymi jest rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (RODO) w którym zostały zawarte przepisy o ochronie osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych oraz przepisy o swobodnym przepływie danych osobowych.
Celem rozporządzenia jest doprowadzenie do pełnej harmonizacji prawa w ramach UE i swobodnego przepływu danych osobowych. W założeniu ma to pozwolić mieszkańcom Unii Europejskiej na lepszą kontrolę ich danych osobowych. Rozporządzenie zostało przyjęte 27 kwietnia 2016 r. W momencie wejścia w życie (od dnia 25 maja 2018 r.), po dwuletnim okresie przejściowym, zaczęło obowiązywać w krajach członkowskich Unii Europejskiej bezpośrednio, bez potrzeby wydawania aktów prawnych wdrażających je do porządku krajowego.
Należy zauważyć, iż w świetle przepisu art. 4 pkt 2 RODO, przez “przetwarzanie” rozumie się operację lub zestaw operacji wykonywanych na danych osobowych lub zestawach danych osobowych w sposób zautomatyzowany lub niezautomatyzowany, takie jak zbieranie, utrwalanie, organizowanie, porządkowanie, przechowywanie, adaptowanie lub modyfikowanie, pobieranie, przeglądanie, wykorzystywanie, ujawnianie poprzez przesłanie, rozpowszechnianie lub innego rodzaju udostępnianie, dopasowywanie lub łączenie, ograniczanie, usuwanie lub niszczenie.
“Administrator” oznacza osobę fizyczną lub prawną, organ publiczny, jednostkę lub inny podmiot, który samodzielnie lub wspólnie z innymi ustala cele i sposoby przetwarzania danych osobowych. Jeżeli cele i sposoby takiego przetwarzania są określone w prawie Unii lub w prawie państwa członkowskiego, to również w prawie Unii lub w prawie państwa członkowskiego może zostać wyznaczony administrator lub mogą zostać określone konkretne kryteria jego wyznaczania.
“Podmiot przetwarzający” oznacza osobę fizyczną lub prawną, organ publiczny, jednostkę lub inny podmiot, który przetwarza dane osobowe w imieniu administratora.
Przepisem legalizującym przetwarzanie danych osób fizycznych przez administratora jest obecnie art. 6 RODO, który wypełnia podstawy prawne przetwarzania danych osobowych. Zgodnie z nim przetwarzanie danych osobowych jest zgodne z prawem, gdy spełniona jest co najmniej jedna z wymienionych przesłanek:
a) osoba, której dane dotyczą wyraziła zgodę na przetwarzanie swoich danych osobowych w jednym lub większej liczbie określonych celów;
b) przetwarzanie jest niezbędne do wykonania umowy, której stroną jest osoba, której dane dotyczą, lub do podjęcia działań na żądanie osoby, której dane dotyczą, przed zawarciem umowy;
c) przetwarzanie jest niezbędne do wypełnienia obowiązku prawnego ciążącego na administratorze;
d) przetwarzanie jest niezbędne do ochrony żywotnych interesów osoby, której dane dotyczą, lub innej osoby fizycznej;
e) przetwarzanie jest niezbędne do wykonania zadania realizowanego w interesie publicznym lub w ramach sprawowania władzy publicznej powierzonej administratorowi;
f) przetwarzanie jest niezbędne do celów wynikających z prawnie uzasadnionych interesów realizowanych przez administratora lub przez stronę trzecią, z wyjątkiem sytuacji, w których nadrzędny charakter wobec tych interesów mają interesy lub podstawowe prawa i wolności osoby, której dane dotyczą, wymagające ochrony danych osobowych, w szczególności gdy osoba, której dane dotyczą, jest dzieckiem.
W niniejszej sprawie przedmiotem postępowania był zarzut nieuprawnionego przetwarzania danych osobowych skarżącego K. K. przez pracodawcę DGLP polegające na udostępnieniu przez rzecznika prasowego ww. instytucji danych dotyczących przyczyny rozwiązania stosunku pracy ze skarżącym na rzecz redakcji Gazety Wyborczej.
W rozpoznawanej sprawie, mając na względzie powyższą definicję przetwarzania, Prezes UODO, jako organ nadzorczy, zobowiązany był, analizując wniesioną przez K. K. skargę, przeprowadzić stosowne postępowanie wyjaśniające i na podstawie całokształtu zgromadzonego materiału dowodowego ustalić, czy powoływane przez Skarżącego naruszenia w zakresie udostępnienia jego danych osobowych zostały udowodnione.
Z uwagi na fakt, iż zarówno RODO, jak i ustawa o ochronie danych osobowych nie regulują kwestii postępowania dowodowego i powinności organu nadzorczego związanych z czynieniem ustaleń faktycznych, zastosowanie w tym zakresie znajdują reguły i zasady określone w Kodeksie postępowania administracyjnego (Kpa.).
5/ Podstawowym zadaniem Sądu w niniejszej sprawie było zbadanie, w kontekście zarzutów Skarżącego, czy organ nadzorczy zasadnie przyjął, że administrator danych DGLP wypełnił należycie wszelkie obowiązki, do których należy przetwarzanie danych osobowych z zachowaniem przesłanek określonych w RODO, w szczególności, czy prawidłowo przyjął, że Skarżący pełnił funkcję publiczną w Lasach Państwowych i w tej sytuacji DGLP jako administrator jego danych osobowych był zobowiązany do udostępnienia informacji o przyczynie zwolnienia skarżącego z pracy na rzecz redakcji Gazety Wyborczej ze wskazaniem danych personalnych Skarżącego, co zostało zrealizowane przez rzecznika prasowego DGLP.
Warto zauważyć w tym miejscu, iż prawodawca unijny, wymagając w art. 5 ust. 1 lit. a) RODO, aby dane były przetwarzane zgodnie z prawem, rzetelnie i w sposób przejrzysty dla osoby, której dotyczą, zawarł w tym przepisie dwie zasady, tj. zasadę rzetelności i legalności oraz zasadę przejrzystości, które mają ugruntowane miejsce w systemie ochrony danych osobowych od początku jego kształtowania się. Zasada rzetelności i legalności (zgodności z prawem) wymaga, by dane były przetwarzane rzetelnie, czyli uczciwie oraz zgodnie z prawem. Wymóg zapewnienia zgodności z prawem operacji przetwarzania danych oznacza nie tylko konieczność spełnienia przesłanek legalności przetwarzania danych, które zostały określone w art. 6 i art. 9 RODO, lecz także konieczność zapewnienia zgodności z pozostałymi przepisami o ochronie danych osobowych. Wymóg ten oznacza również konieczność zapewnienia zgodności z całokształtem przepisów regulujących działalność podmiotów przetwarzających dane osobowe (por. m.in. P. Drobek /w:/ RODO. Ogólne rozporządzenie o ochronie danych. Komentarz, pod red. E. Bielak-Jomaa i D. Lubasza, WKP 2018, teza 6 komentarza do art. 5 RODO).
Z punktu widzenia niniejszej sprawy istotny jest obowiązek ustanowiony w art. 5 ust. 1 lit. c) RODO, zgodnie z którym dane osobowe muszą być adekwatne, stosowne oraz ograniczone do tego, co niezbędne do celów, w których są przetwarzane, w myśl zasady “minimalizacji danych”.
Sporną w sprawie okolicznością jest kwestia, czy Skarżący pełnił w DGLP na zajmowanym stanowisku funkcję publiczną jak to przyjął w kwestionowanej decyzji organ Prezes UODO, czy też zasadne jest stanowisko Skarżącego, że zakres jego kompetencji pracowniczych na stanowisku na jakim był zatrudniony w DGLP nie uzasadnia uznania, że wykonywał funkcje publiczną w DGLP.
Dokonując oceny tego zagadnienia Sąd miał na względzie, że mające zastosowanie w tym zakresie przepisy ustawy z dn. 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej ( dalej jako: “u.d.i.p.”) regulują, że dostęp do informacji publicznej nie ma charakteru absolutnego i może podlegać ograniczeniom. Stosownie do art. 5 ust. 2 zd. pierwsze u.d.i.p. prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu ze względu na prywatność osób fizycznych lub tajemnicę przedsiębiorcy. Ograniczenie to, zgodnie z art. 5 ust. 2 zd. drugie u.d.i.p., nie dotyczy informacji o osobach pełniących funkcje publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji, w tym o warunkach powierzenia i wykonywania funkcji, oraz przypadku, gdy osoba fizyczna lub przedsiębiorca rezygnują z przysługującego im prawa. Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie stwierdzał w swoich orzeczeniach, że prawo dostępu do informacji publicznej nie ma charakteru bezwzględnego, a jego granice wyznaczane są m.in. przez konieczność respektowania praw i wolności innych podmiotów, w tym konstytucyjnie gwarantowanego prawa do ochrony życia prywatnego (vide wyrok z dnia 20 marca 2006 r., sygn. akt K 17/05). We wspomnianym wyroku Trybunał Konstytucyjny wyraźnie wskazał, tu cyt. “art. 5 ustawy o dostępie do informacji zakreśla ograniczenia prawa do informacji publicznej. Ograniczenie ze względu na prywatność lub tajemnicę chronioną przepisami prawa nie dotyczy jednak – jak stanowi ust. 2 art. 5 ustawy – informacji o osobach pełniących funkcje publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji, w tym o warunkach powierzenia i wykonywania funkcji, oraz przypadku, gdy osoba fizyczna lub przedsiębiorca zrezygnują z przysługującego im prawa.”.
W orzecznictwie wielokrotnie definiowano osoby pełniące funkcje publiczne odwołując się do wykładni systemowej, zwłaszcza w związku z brakiem definicji ustawowej w u.d.i.p. Zgodnie z treścią art. 115 § 19 Kodeksu karnego “osobą pełniącą funkcję publiczną jest funkcjonariusz publiczny, członek organu samorządowego, osoba zatrudniona w jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi, chyba że wykonuje wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba, której uprawnienia i obowiązki w zakresie działalności publicznej są określone lub uznane przez ustawę lub wiążącą Rzeczpospolitą Polską umowę międzynarodową”. Wykładni pojęcia osób pełniących funkcje publiczne dokonał Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 20 marca 2006 r., K 17/05. W wyroku tym stwierdzono, że art. 5 ust. 2 zdanie 2 u.d.i.p. jest zgodny z art. 31 ust. 3, art. 47 i art. 61 ust. 3 Konstytucji RP oraz nie jest niezgodny z art. 61 ust. 4 Konstytucji (OTK-A z 2006 r. Nr 3, poz. 30; Dz. U. z 2006 r. Nr 49, poz. 358). Trybunał stwierdził, że “sprawowanie funkcji publicznej wiąże się z realizacją określonych zadań w urzędzie, w ramach struktur władzy publicznej lub na innym stanowisku decyzyjnym w strukturze administracji publicznej, a także w innych instytucjach publicznych. Wskazanie, czy mamy do czynienia z funkcją publiczną, powinno zatem odnosić się do badania, czy określona osoba w ramach instytucji publicznej realizuje w pewnym zakresie nałożone na tę instytucję zadanie publiczne. Chodzi zatem o podmioty, którym przysługuje co najmniej wąski zakres kompetencji decyzyjnej w ramach instytucji publicznej. Nie każdy zatem pracownik takiej instytucji będzie tym funkcjonariuszem, którego sfera chronionej prywatności może być zawężona z perspektywy uzasadnionego interesu osób trzecich, realizującego się w ramach prawa do informacji. Nie można twierdzić, że w wypadku ustalenia kręgu osób, których życie prywatne może być przedmiotem uzasadnionego zainteresowania publiczności, istnieje jednolity mechanizm czy kryteria badania zakresu możliwej ingerencji. Trudno byłoby również stworzyć ogólny, abstrakcyjny, a tym bardziej zamknięty katalog tego rodzaju funkcji i stanowisk. Podejmując próbę wskazania ogólnych cech, jakie będą przesądzały o tym, że określony podmiot sprawuje funkcję publiczną, można bez większego ryzyka błędu uznać, iż chodzi o takie stanowiska i funkcje, których sprawowanie jest równoznaczne z podejmowaniem działań wpływających bezpośrednio na sytuację prawną innych osób lub łączy się co najmniej z przygotowywaniem decyzji dotyczących innych podmiotów. Spod zakresu funkcji publicznej wykluczone są zatem takie stanowiska, choćby pełnione w ramach organów władzy publicznej, które mają charakter usługowy lub techniczny”.
Odnosząc powyższe treści do stanu faktycznego rozpoznawanej sprawy, Sąd stwierdza, że Prezes UODO oceniając zebrany materiał dowodowy i rozstrzygając o braku naruszenia przez DGLP zasad przetwarzania i udostępniania danych osobowych, nie dość starannie, obiektywnie dokonał oceny, czy stanowisko pracy skarżącego w strukturze organizacyjnej DGLP można uznać za stanowisko z którym związane są funkcje publiczne w rozumieniu u.d.i.p.
Enigmatyczne stwierdzenia i kwalifikacja, że praca na stanowisku specjalisty ds. […] oraz wcześniej na stanowisku kierownika ds. […] podporządkowanego bezpośrednio DGLP, stanowi o uzasadnieniu przyjęcia, że Skarżący pełnił funkcję publiczną w Lasach Państwowych.
Powyższa ocena bez odniesienia się do konkretnych kompetencji, uprawnień i obowiązków Skarżącego wynikających ze znajdujących się w aktach administracyjnych sprawy zakresu czynności Skarżącego jest niewystarczająca i co najmniej przedwczesna. Nie można uznać za poprawną praktykę kwalifikację stanowiska jako realizującego funkcję publiczną bez dokładnej, konkretnej analizy kompetencji i opisu zakresu czynności na danych stanowisku, jako funkcji publicznej, jak tego w rozpoznanej sprawie dokonał Prezes UODO. Samo ogólnikowe stwierdzenia, że na podstawie dokonanych ustaleń dane stanowisko pracy, czy czynności są czynnościami charakterystycznymi dla funkcji publicznej nie może być uznane za prawidłowe.
Ponadto organ w swojej decyzji nie rozważył i nie ocenił, czy ( przy założeniu że Skarżący sprawował funkcję publiczną, co nie zostało prawidłowo rozstrzygnięte), DGLP udostępniając na rzecz redakcji Gazety Wyborczej informację o przyczynach i podstawie prawnej rozwiązania ze Skarżącym umowy o pracę, dochował obowiązkom “minimalizacji danych” udostępnionych, w szczególności dokonania oceny, czy w rozpoznawanej sprawie administrator DGLP uwzględnił stosowną korelację pomiędzy zakresem danych a celem ich przetwarzania. Ocena ta powinna zmierzać do ustalenia, że może dojść do przetwarzania tylko takich danych, które są potrzebne do realizacji określonych celów, a mianowicie przejawiających się w rozpatrywanej sprawie interesem publicznym rozumianym jako prawo mediów publicznych do informacji. Jednocześnie w omawianym aspekcie organ Prezes UODO nie rozważył i nie ocenił, czy administrator DGLP uwzględnił prawo do prywatności Skarżącego w kontekście podanych prasie danych i czy udostępnienie tych danych mogłoby nastąpić po odpowiednim przetworzeniu jego danych osobowych ( np. po odpowiednim zanonimizowaniu), czego w treści kontrolowanej decyzji zabrakło.
Powyższe w ocenie Sądu uzasadnia stwierdzenie, że organ Prezes UODO wydając zaskarżoną decyzję naruszył w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy przede wszystkim art. 7 i art. 77 § 1 k.p.a., które przewidują zasadę prawdy obiektywnej. Sąd podziela bowiem stanowisko Skarżącego, że organ nadzorczy przy rozpatrywaniu sprawy nie ustosunkował się w treści zaskarżonej decyzji i nie ocenił zgodnie z art. 80 k.p.a. powyższych okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia o legalności, bądź bezprawności udostępnienia danych osobowych Skarżącego redakcji Gazety Wyborczej.
Ocen tych próżno szukać w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, co wskazuje na naruszenie ww. przepisów proceduralnych w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Prezes UODO nie rozważył bowiem – stosownie do art. 7, art. 8 § 1 i art. 77 § 1 k.p.a. – wszystkich istotnych w sprawie okoliczności faktycznych warunkujących kwalifikację dopuszczalności lub bezprawności w przetwarzaniu danych osobowych i dalej z punktu możliwości zastosowania sankcji administracyjnej, o którą wnioskował Skarżący.
6/ Sąd w związku z tym stwierdza, że Prezes UODO przy ponownym rozpatrywaniu sprawy będzie zobowiązany naprawić wszystkie ww. wadliwości. W szczególności organ zobowiązany będzie dokonać oceny zakresu czynności i uprawnień Skarżącego na zajmowanym w dacie zwolnienia stanowisku pracy w kontekście kwalifikacji tego stanowiska jako związanego z wykonywaniem funkcji publicznej w DGLP i wskazać jakie konkretnie czynności, kompetencje uzasadniają zakwalifikowanie do zakresu zadań związanych z funkcją publiczną. Powyższe powinno być przeprowadzone z zachowaniem zasad postępowania dowodowego wynikających z kpa ( art. 7, 77, 80 kpa) i powyższą ocenę wyrazi w decyzji spełniającej wymagania art. 107 &1 i 3 kpa.
7/ Sąd, mając powyższe na względzie, na mocy art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i c) P.p.s.a. uchylił zaskarżoną decyzję, zasądzając przy tym od Prezesa UODO, na mocy art. 200 i art. 209 P.p.s.a., na rzecz Skarżącego 200 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego (wpis od skargi).
